Zespół brytyjskich i niemieckich naukowców opracował nowe podejście do leczenia choroby Alzheimera, a także do szczepień przeciwko niej. Wyniki badań na myszach są bardzo obiecujące.
Zarówno leczenie oparte na przeciwciałach, jak i opracowana przez zespół szczepionka białkowa zmniejszyły objawy choroby Alzheimera w mysich modelach choroby. Wyniki badań opublikowano w Molecular Psychiatry. Są one wynikiem współpracy naukowców z Uniwersytetu w Leicester, Uniwersyteckiego Centrum Medycznego w Getyndze i LifeArc, organizacji charytatywnej zajmującej się badaniami medycznymi.
Choroba Alzheimera a białka amyloidu beta
Z chorobą Alzheimera powszechnie kojarzone są białka amyloidu beta w płytkach w mózgu. Są to bardzo elastyczne, przypominające struny cząsteczki, które mogą łączyć się ze sobą, tworząc włókna i płytki. W chorobie Alzheimera znaczna część tych przypominających struny cząsteczek ulega skróceniu, a niektórzy naukowcy uważają, że te formy są kluczem do rozwoju choroby. Jednak tym razem naukowcy postanowili skupić się na na innej rozpuszczalnej formie białka, która jest uważana za wysoce toksyczną. I to właśnie przeciwko niej są skierowane opracowywane przez nich zarówno przeciwciała, jak i szczepionka.
„W badaniach klinicznych żadna z potencjalnych metod leczenia, które rozpuszczają płytki amyloidowe w mózgu, nie okazała się skuteczna w zmniejszaniu objawów choroby Alzheimera. Niektórzy wykazali nawet negatywne skutki uboczne. Zdecydowaliśmy się więc na inne podejście. Zidentyfikowaliśmy przeciwciało u myszy, które neutralizowałoby skrócone formy rozpuszczalnego amyloidu beta, ale nie wiązałoby się ani z normalnymi formami białka, ani z blaszkami” – wyjaśnił profesor Thomas Bayer z Uniwersyteckiego Centrum Medycznego w Getyndze.
Zaadaptowane przeciwciało TAP01_04 naprawia białko amyloidu beta
Dr Preeti Bakrania i naukowcy z LifeArc zaadaptowali to przeciwciało, aby ludzki układ odpornościowy nie rozpoznał go jako obcego i zaakceptował. Gdy grupa badawcza z Leicester przyjrzała się, jak i gdzie to zaadaptowane przeciwciało, nazwane TAP01_04, wiąże się ze skróconą formą beta-amyloidu, okazało się, że białko amyloidu beta zostało złożone z powrotem w strukturę przypominającą spinkę do włosów.
„Tej struktury nigdy wcześniej nie zaobserwowano w amyloidzie beta. Jednak odkrycie jej umożliwiło nam zaprojektowanie tego regionu białka w celu ustabilizowania kształtu szpilki do włosów i wiązania się z przeciwciałem w ten sam sposób. Naszym pomysłem było to, że ta zmodyfikowana forma beta-amyloidu mogłaby potencjalnie zostać wykorzystana jako szczepionka, aby pobudzić czyjś układ odpornościowy do wytwarzania przeciwciał typu TAP01_04” – tłumaczy profesor Mark Carr z Instytutu Biologii Strukturalnej i Chemicznej na Uniwersytecie w Leicester.
Naukowcy przetestowali specjalnie opracowane białko beta-amyloidu na myszach. Okazało się, że gryzonie, którym podano tę szczepionkę, rzeczywiście zaczęły wytwarzać przeciwciała typu TAP01.
Szczepionka TAPAS działa na mysich modelach choroby Alzheimera
Grupa z Getyngi przetestowała następnie zarówno zaadaptowane przeciwciało, jak i opracowaną szczepionkę beta-amyloidową, zwaną TAPAS, w dwóch różnych mysich modelach choroby Alzheimera. Opierając się na technikach obrazowania podobnych do tych stosowanych do diagnozowania choroby Alzheimera u ludzi, odkryli, że zarówno przeciwciało, jak i szczepionka pomogły przywrócić funkcję neuronów, zwiększyć metabolizm glukozy w mózgu, przywrócić utratę pamięci i – mimo że nie były bezpośrednio ukierunkowane – zmniejszyć tworzenie się płytki amyloidowej beta.
Jak mówią autorzy badania, zaadaptowane przeciwciało TAP01_04 i szczepionka TAPAS bardzo różnią się od wcześniej badanych przeciwciał lub szczepionek na chorobę Alzheimera, które były testowane w badaniach klinicznych, ponieważ celują w inną formę białka. To czyni je naprawdę obiecującymi jako potencjalne leczenie choroby jako przeciwciało terapeutyczne lub szczepionka. Jeśli leczenie okaże się skuteczne, może zmienić życie wielu pacjentów. Otwiera to możliwość nie tylko leczenia choroby Alzheimera po wykryciu objawów, ale także potencjalnego szczepienia przeciwko tej chorobie, zanim pojawią się objawy.
Naukowcy szukają teraz partnera handlowego, który przeprowadzi testy kliniczne z przeciwciałem terapeutycznym i szczepionką.
Przeczytaj też:
- Nowy test krwi PrecivityAD potrafi zidentyfikować ludzi zagrożonych chorobą Alzheimera
- Alzheimer – co jeść, żeby wzmocnić mózg?
- Choroba Alzheimera – 10 wczesnych objawów
- Alzheimer – jak zmniejszyć ryzyko zachorowania?
- Choroba Alzheimera zwiększa ryzyko ciężkiego przebiegu COVID-19
- Przeciwciała pomogą przy udarach i alzheimerze?
- Lek na Alzheimera? Aduhelm budzi nadzieje i wątpliwości
