Zakrzepica żył głębokich to stan chorobowy polegający na powstaniu zakrzepu w żyłach głębokich najczęściej kończyn dolnych, rzadziej górnych. Choroba ta może mieć poważne następstwa, nawet zakończone zgonem.
Spis treści
Co to jest zakrzepica żył głębokich
Zakrzepica żył głębokich jest obok zatorowości płucnej jedną z postaci żylnej choroby zakrzepowo-zatorowej. Szacuje się, że rocznie w Polsce występuje ok. 57 tys. przypadków zakrzepicy żył głębokich oraz 36 tys. przypadków zatorowości płucnej. Gdy wszystko przebiega prawidłowo, krew, która transportuje dwutlenek węgla i niepotrzebne składniki z tkanek, płynie do naczyń żylnych, które łączą się w coraz większe żyły, aż w postaci żyły głównej dolnej oraz górnej uchodzą do serca. Zdarza się jednak, że w żyle wytworzy się zakrzep. Do jego powstania prowadzą czynniki tzw. triady Virchowa.
Triada Virchowa
- zwolnienie przepływu krwi (na przykład na skutek unieruchomienia kończyny po złamaniu lub ucisku żyły)
- zaburzenie równowagi między czynnikami prozakrzepowymi a czynnikami przeciwzakrzepowymi na korzyść tych pierwszych (trombofilie wrodzone i nabyte)
- uszkodzenie ściany naczyniowej (na przykład w wyniku urazu lub mikrourazów podczas operacji kończyny dolnej).
Czym grozi zakrzepica żył głębokich
Zakrzepica żył głębokich często ma bardzo poważne następstwa, istotne jest więc zdiagnozowanie i leczenie tego schorzenia. Wolny fragment zakrzepu może oderwać się i razem z krwią dostać się do prawego przedsionka, prawej komory i dalej rozgałęzień tętnicy płucnej. Jeśli zakrzep jest duży, może zaklinować się w przedsionku lub komorze i spowodować nagły zgon. Z kolei mniejsze zakrzepy mogą zatkać naczynia krążenia płucnego, doprowadzając do zatorowości płucnej. W bardzo rzadkich przypadkach może także prowadzić do udaru mózgu.
Objawy zakrzepicy żył głębokich kończyny dolnej
- pulsujący lub skurczowy ból w jednej nodze zwykle łydki lub w uda
- obrzęk łydki lub całej kończyny zwykle jednostronny
- bolesność uciskowa, niekiedy z bólem kończyny również w spoczynku
- ciepła skóra wokół bolesnego obszaru
- obrzęk żył, które są twarde lub bolesne podczas ich dotykania, poszerzenie żył powierzchownych utrzymujące się przy uniesieniu kończyny pod kątem 45°
- czasem stan podgorączkowy lub gorączka.
Uwaga! Symetryczne obrzęki łydek, nasilające się pod koniec dnia występują w żylakach, niewydolności krążenia, czy nadciśnieniu tętniczym.
Objawy zakrzepicy żył głębokich kończyny górnej
ból, obrzęk i zasinienie ręki, które mogą powstać w wyniku
- urazu,
- przeciążenia,
- dużego wysiłku fizycznego,
- utrzymywania ręki przez długi czas w przymusowym ułożeniu.
Jeśli masz te objawy, zgłoś się do lekarza. Jeśli oprócz bólu kończyny i obrzęku odczuwasz duszność i ból w klatce piersiowej, wezwij pogotowie lub udaj się na szpitalny oddział ratunkowy (SOR).
Czynniki ryzyka
- wiek powyżej 40 lat (ryzyko wzrasta z wiekiem),
- otyłość (BMI >30 kg/m2),
- wcześniej przebyta żylna choroba zakrzepowo-zatorowa,
- żylaki kończyn dolnych u osób w wieku poniżej 60 lat, zwłaszcza poniżej 45 lat,
- palenie tytoniu
- urazy – zwłaszcza wielonarządowe lub złamania miednicy, kości udowej lub innych kości długich kończyn dolnych,
- długotrwałe unieruchomienie, np. z powodu opatrunku gipsowego unieruchamiającego dwa sąsiednie stawy, niedowładu,
- udar mózgu powodujący niedowład kończyny dolnej,
- lot samolotem trwający powyżej 4 godzin, długa podróż w pozycji siedzącej, np. autokarem, zwłaszcza jeśli pasażer śpi w pozycji siedzącej,
- niewydolność serca,
- niewydolność oddechowa,
- ucisk na naczynia żylne, np. wywołany guzem, krwiakiem czy ciążą,
- nowotwory złośliwe,
- trombofilia wrodzona lub nabyta,
- przypadki żylnej choroby zakrzepowo-zatorowej występujące w rodzinie,
- duże stężenie estrogenów, np. w czasie ciąży i połogu, podczas stosowania hormonalnej terapii zastępczej, antykoncepcji hormonalnej, leczenia estrogenami,
- stany zapalne,
- wysoka gorączka,
- odwodnienie,
- sepsa,
- ostra obłożna choroba leczona zachowawczo, np. ciężkie zapalenie płuc,
- choroby autoimmunologiczne,
- zespół nerczycowy.
Co warto wiedzieć o zakrzepicy żył głębokich
Czy osoby otyłe są bardziej narażone na zakrzepicę żył głębokich?
Tak, BMI powyżej 30 0 kg/m2 zwiększa ryzyko powstawania zakrzepów w żyłach głębokich.
Czy kobiety będące w ciąży lub połogu są obarczone zwiększonym ryzykiem zakrzepicy żył głębokich?
Tak, podczas całej ciąży jest zwiększone ryzyko powstawania zakrzepów w żyłach głębokich, które rośnie jeszcze w okresie połogu.
Czy w czasie długich podróży jesteśmy narażeni na powstanie zakrzepów w żyłach głębokich?
Tak, na przykład w czasie lotu samolotem trwającego powyżej 4 godzin lub długiej podróży autokarem, zwłaszcza jeśli pasażer śpi w pozycji siedzącej i długo pozostaje w bezruchu.
Dodaj komentarz