Lunatykowanie – objawy, przyczyny i sposoby leczenia

Dowiedz się czym jest lunatykowanie, w jaki sposób się objawia, jakie są jego przyczyny i czy można sobie z nim poradzić. Wyjaśniamy jak się zachować wobec lunatyka.

Lunatykowanie, znane również jako somnambulizm, to stan w którym śpiąca osoba wstaje i zaczyna chodzić, nie zdając sobie z tego sprawy. Występuje częściej u dzieci niż u dorosłych i zazwyczaj „wyrasta się” z niego w wieku kilkunastu lat. Według Amerykańskiej Akademii Medycyny Snu, lunatykowanie występuje u około 17 proc. dzieci oraz u około 4 proc. dorosłych.

Z reguły objawy pojedynczego somnambulizmu nie sygnalizują żadnych poważnych problemów zdrowotnych ani nie wymagają leczenia. Jednak powracające lunatykowanie może sugerować ukryte zaburzenia snu. U dorosłych może ono być mylone z innymi zaburzeniami snu lub przypadłościami zdrowotnymi.

Przyczyny

To, dlaczego niektórzy lunatykują, wciąż pozostaje niewiadomą, jednak wydaje się, że może to być cecha dziedziczna. Osoby, które mają w bliskiej rodzinie lunatyków, mogą również przejawiać skłonności w tym kierunku.

Wiadomo, że niektóre czynniki mogą spowodować lunatykowanie lub je pogłębić. Te czynniki to:

• niewyspanie;
• stres i niepokój;
• zaburzenia oddechowe;
• zakażenie z gorączką – zwłaszcza u dzieci;
• nadmiar wypitego alkoholu;
• konsumowanie takich narkotyków jak np. marihuana;
• określone rodzaje leków, jak niektóre środki uspokajające;
• nagły hałas lub dotyk podczas głębokiego snu;
• gwałtowne przebudzenie się z głębokiego snu spowodowane koniecznością pójścia do toalety;
• syndrom niespokojnych nóg.

Objawy

Lunatykowanie zwykle ma miejsce wcześnie w nocy – często jedną lub dwie godziny po zaśnięciu. Raczej nie pojawia się podczas drzemek. Lunatykowanie może zdarzać się często lub rzadko i z reguły trwa kilka minut, ale może też znacznie dłużej.

Lunatycy mogą się zachowywać następująco:

• wstawać z łóżka i spacerować wokół niego;
• siadać na łóżku z otwartymi oczami;
• mieć „nieobecny wyraz twarzy”;
• nie odpowiadać na próby kontaktu;
• podczas lunatykowania ciężko taką osobę wybudzić;
• po przebudzeniu mogą być zdezorientowani i zagubieni;
• nic nie pamiętać z lunatykowania po obudzeniu się rano;
• mieć problemy z funkcjonowaniem podczas dnia z powodu zaburzonego snu;
• czasami takie osoby mogą wykonywać „zwykłe czynności”, jak ubieranie się, jedzenie lub rozmawianie;
• wychodzić z domu;
• nawet prowadzić samochód;
• zachowywać się dziwacznie, np. oddawać mocz w szafie;
• czasem zachowywać się agresywnie.

Może Cię zainteresować:

• Pełnia Księżyca. Sprawdź, czego unikać, a co warto zrobić
• Co jeść, żeby się wyspać? [5 produktów, które zapewnią wypoczynek w nocy]
• Jak podróżujemy po mieście? Naukowcy z MIT odkryli prawidłowość
• Jak poprawić swój sen [PORADY]
• Sen a odporność: sprawdź jak wyspanie się wpływa na nasz organizm
• Depresja: przyczyny, objawy, rodzaje i leczenie

Jak zachować się wobec lunatyka

Najlepiej po prostu upewnić się, że taka osoba nic sobie nie zrobi. Można delikatnie zaprowadzić ją z powrotem do łóżka. Zazwyczaj nieniepokojeni lunatycy wracają do spania.

Nie należy krzyczeć na lunatyków lub starać się sprawić, żeby się ocknęli. Nie próbuj też fizycznie ich powstrzymywać, chyba że grozi im niebezpieczeństwo.

Kiedy szukać pomocy lekarskiej?

Okazjonalne lunatykowanie z reguły nie jest niczym niepokojącym i nie wymaga interwencji medycznej, bo rzadko jest to oznaka poważniejszych problemów zdrowotnych. Zazwyczaj ustępuje z wiekiem, zwłaszcza w przypadku dzieci.

Jeśli jednak epizody lunatyczne zdarzają się często i obawiasz się, że taka osoba może zrobić w tym czasie krzywdę sobie lub innym ludziom, to warto odwiedzić lekarza pierwszego kontaktu, który może ją skierować do specjalisty.

Jak leczyć lunatykowanie?

Nie ma żadnego specjalnego sposobu leczenia ani lekarstwa na tę przypadłość. Z reguły jednak pomaga wysypianie się oraz praca nad tym, żeby zredukować stres. Dobrze też opracować wykonywane regularnie przed pójściem spać ćwiczenia relaksacyjne. Oprócz tego pomóc mogą następujące zachowania:

• kładzenie się spać co wieczór o podobnej godzinie;
• wyciszenie i zaciemnienie sypialni;
• ograniczanie picia przed pójściem spać – zwłaszcza napojów zawierających kofeinę;
• pójście do toalety przed zaśnięciem;
• zrelaksowanie się przed snem (np. wzięcie goracej kąpieli, czytanie lub głębokie oddechy);
• jeśli twoje dziecko lunatykuje o podobnej porze przez większość nocy, spróbuj łagodnie wybudzić je na krótko na około 15 do 30 minut przed dziejącymi się zazwyczaj epizodami lunatycznymi – to może zakończyć lunatykowanie i przywrócić dziecku naturalny rytm snu.

W leczeniu lunatykowania z reguły nie wykorzystuje się lekarstw. Jednak czasami takie środki jak benzodiazepiny lub antydepresanty wykorzystuje się w skrajnych przypadkach – gdy istnieje zagrożenie, że lunatyk zrobi krzywdę sobie lub komuś innemu.