Dowiedz się więcej na temat misji Artemis I i zaplanowanego przez NASA powrotu człowieka na Księżyc. Przedstawiamy fakty i ciekawostki na temat fascynującego programu Artemis.
Spis treści:
W środę rano, o godz. 7:47 polskiego czasu z przylądka Canaveral na Florydzie wystartowała amerykańska rakieta SLS, która wyniosła w przestrzeń kosmiczną statek Orion, który okrąży Księżyc, po czym wróci na Ziemię. To przygotowanie do powrotu ludzi na Srebrny Glob i pierwszy od czasu misji Apollo program księżycowy NASA. Zebrane podczas tej bezzałogowej misji dane i doświadczenia pozwolą przygotować grunt pod załogową misję na Księżyc.
Artemis 1 – jak będzie przebiegać misja?
Rozpoczynająca się dzisiaj misja to tak naprawdę pierwszy zintegrowany test skonstruowanego przez NASA systemu eksploracji dalekiego kosmosu. W jego skład wchodzą: statek Orion, rakieta SLS (Space Launch System) oraz systemy naziemne w Centrum Kosmicznym Kennedy’ego na Florydzie. Wyposażone w niezliczone czujniki pojazdy kosmiczne zgromadzą podczas lotu masę danych, które staną się podstawą do dalszych – tym razem załogowych – lotów, które mają się odbyć nie tylko na Księżyc, ale też dalej, w tym na Marsa. Rakieta wystartuje dziś ze zmodernizowanego stanowiska startowego 39B. Następnie kapsuła Orion oddzieli się od rakiety i rozwinie panele słoneczne a jej modułowy napęd kriogeniczny (ICPS) nada jej pęd potrzebny do opuszczenia orbity naszej planety i podróży ku Księżycowi. Po około dwóch godzinach od startu Orion oddzieli się od ICPS. Astępnie od Oriona oddzieli się 10 małych, mających kształt sześcianu satelitów znanych jako CubeSats. Będą one służyć jako demonstratory technologii oraz przeprowadzać eksperymenty takie jak badanie Księżyca lub asteroid czy wykrywanie promieniowania głębokiego kosmosu. Każdy mikrosatelita CubeSat dysponuje własnym napędem i nawigacją. Orion podczas swojej podróży oddali się na ponad 450 tys. km od Ziemi i prawie 65 tys. km za Księżyc a łącznie jego misja potrwa od 4 do 6 tygodni. Kapsuła pozostanie w przestrzeni kosmicznej bez dokowania do innych pojazdów dłużej niż jakikolwiek inny pojazd załogowy w historii i łącznie pokona dystans ponad 2 mln kilometrów. Również powrót Oriona na Ziemię będzie spektakularny – kapsuła zrobi to szybciej i przy znacznie większych temperaturach niż jakikolwiek pojazd przed nią: Orion w atmosferę ziemską wpadnie z prędkością sięgającą 11 kilometrów na sekundę (czyli odpowiednik 32 Machów) i osiągnie przy tym temperaturę 2760ºC!
SLS – najpotężniejsza rakieta w historii ludzkości
Dzisiejszy start rakiety będzie doniosłym wydarzeniem, ponieważ będzie to najpotężniejszy pojazd tego typu skonstruowany przez człowieka. Rakietę Space Launch System zaprojektowano pod kątem przyszłych misji mających na celu dotarcie do dalszych części kosmosu – również z człowiekiem na pokładzie. Ma ona konstrukcję modułową, którą będzie można dopasowywać do rodzaju przyszłych misji kosmicznych. Jej centralna część mieści zbiorniki paliwa, silniki, awionikę oraz punkty mocowania dla pary silników pomocniczych. To największy element rakiety, wysoki na 64 metry i mający średnicę 8,4 m. Cztery silniki RS-25 napędzane są mieszaniną płynnego wodoru (mającego temperaturę -253ºC) oraz tlenu. Silniki pomocnicze napędzane są paliwem stałym, które spali się w pierwszych dwóch minutach od startu, po czym silniki się odłączą. Wraz z silnikami głównymi dadzą całemu zestawowi 8,8 mln funtów (czyli 39,144 kN) ciągu. W przypadku misji Artemis I rakieta SLS będzie wykorzystana w pierwszym wariancie, znanym jako Block 1. Pozwoli on wynieść w kosmos 27 ton ładunku. Kolejne warianty, takie jak Block 1B, który ma być wykorzystany podczas misji Artemis IV, mają umożliwić wyniesienie nawet 38 ton ładunku. Łączna waga całego zestawu w przypadku misji Artemis 1 wynosi 1588 ton. Cały ten gigantyczny zestaw, wysoki na łącznie 98,3 m, osiągnie maksymalną prędkość 36 371 km/h.
Orion – kosmiczny dom dla astronautów
Kapsuła Orion, skonstruowana dla NASA przez koncern Lockheed Martin została skonstruowana specjalnie pod kątem przyszłych mających trwać szczególnie długo misji załogowych. Dlatego też posiada odpowiednie systemy podtrzymywania życia, nawigacji, komunikacji oraz osłony mające ochronić astronautów przed promieniowaniem kosmicznym. Kapsuła składa się z 7 dużych elementów aluminiowych spawanych w specjalny sposób, z wykorzystaniem tarcia, by stworzyć maksymalnie mocne, ale też szczelne połączenie. Początkowo projekt kapsuły zakładał wykonanie 33 tego typu spawów, jednak udało się zmniejszyć tę liczbę do 7 spawów i już samo to umożliwiło zmniejszenie łącznej masy pojazdu o 317 kg! Fotele w pojeździe zaprojektowano tak, żeby wygodnie mogło w nich siedzieć 99% ludzkiej populacji. W przypadku misji załogowej planowane jest ustawienie 4 foteli – obecnie, w przypadku misji bezzałogowej w kosmos poleci jedynie fotel dowódcy, z umieszczonym w nim manekinem z czujnikami mającymi badać wpływ promieniowania kosmicznego na ludzkie ciało. Orion posiada najnowocześniejszą obecnie dostępną awionikę a dzięki systemowi GPS jest w stanie na bieżąco określać swoje położenie. Sposób działania jest zbliżony do „tradycyjnego”, „ziemskiego” GPS, tylko w tym przypadku oprogramowanie operuje na prawdziwie kosmicznych prędkościach. W dużym oddaleniu od Ziemi system nawigacyjny bazuje na systemie NASA Deep Space Network, wykorzystując sygnały nadawane z Ziemi. System Star tracker fotografuje gwiazdy i porównując je z wewnętrznym katalogiem jest w stanie określić wysokość pojazdu podczas pobytu na orbicie. Czujniki słoneczne określają pozycję do Słońca, tak by upewnić się, że Orion cały czas będzie miał panele słoneczne skierowane ku naszej gwieździe, by zawsze mieć energię elektryczną.
Poniżej można śledzić na żywo przebieg misji Artemis I:
Chcesz dowiedzieć się więcej na temat urządzeń i tego, jak z nich korzystać? Słuchaj programu „Technicznie proste” na antenie Radia Pogoda codziennie po godz. 16!
Sprawdź też:
Dodaj komentarz