Barszcz Sosnowskiego rośnie niemal w całej Polsce. Jest dorodną rośliną sięgającą nawet pięciu metrów wysokości. Jednak wydzielany przez nią toksyczny sok może być niezmiernie niebezpieczny dla ludzi i zwierząt.
Barszcz Sosnowskiego (Heracleum sosnowskyi) pochodzi z Zakaukazia, jest rodzimym gatunkiem dla Armenii, Azerbejdżanu, Gruzji, Turcji i południowej Rosji. W latach 50.-70. XX wieku w krajach bloku wschodniego próbowano uprawiać go jako roślinę pastewną, ale szybko zaniechano tego m.in. z powodu zagrożenia dla zdrowia podczas uprawy i zbioru. Jednak barszcz Sosnowskiego stał się rośliną inwazyjną i rozprzestrzenił się na rozległych obszarach środkowej i wschodniej Europy. Jest to roślina bardzo trudna do zwalczenia. Powoduje degradację środowiska przyrodniczego i jest niebezpieczna dla zdrowia ludzi oraz zwierząt. Barszcz Sosnowskiego jest objęty prawnym zakazem uprawy, rozmnażania i sprzedaży na terenie całej Polski.
Jak wygląda barszcz Sosnowskiego
Barszcz Sosnowskiego osiąga wysokość wysokość od 2 do 5 metrów. Z wyglądu jest bardzo podobny do innego gatunku inwazyjnego – barszczu Mantegazziego (Heracleum mantegazzianum). Ma bardzo duże liście, a blaszki liściowe osiągają ok. 1,2-1,6 m długości. Młode rośliny wykształcają tylko duże rozety liściowe.
Roślina zakwita w drugim-piątym roku w czerwcu-lipcu. Wtedy pojawia się łodyga, która jest jest okrągła, bruzdowana, słabo owłosiona, na powierzchni ma charakterystyczne czerwonawe lub fioletowawe plamki. Jest pusta w środku, przy ziemi ma ok. 5-12 cm średnicy. Kwiaty są białe, rzadziej bywają różowawe, zebrane w bardzo duże, lekko wypukłe baldachy. Po wydaniu nasion roślina obumiera.
Barszcz Sosnowskiego może występować pojedynczo lub tworzyć różnej wielkości skupienia. Najczęściej rośnie na łąkach, w dolinach rzecznych i w obrzeżach lasów oraz na nieużytkach.
Jak się rozprzestrzenia?
Barszcz Sosnowskiego rozmnaża się wyłącznie przez nasiona. Jedna roślina wytwarza ich 20-100 tys. Nasiona zachowują zdolność kiełkowania przez mniej więcej 7 lat. Roślina zakwita dopiero w drugim-piątym roku w czerwcu-lipcu, a po wydaniu nasion obumiera. Nasiona mogą rozprzestrzeniać się na duże odległości przenoszone z wiatrem, nurtem wody, a także przez zwierzęta. Mogą być także nieświadomie zawlekane przez ludzi, np. w ubraniu, bagażu, w środkach transportu czy z ziemią ogrodniczą.
Dlaczego barszcz Sosnowskiego jest groźny dla ludzi?
Sok tej rośliny zawiera duże stężenie furanokumaryn, które mogą powodować m.in. poparzenia (fotodermatozy) nawet 3. stopnia, a także inne objawy ogólnoustrojowe. Substancje te mają także właściwości kancerogenne, mogą powodować zniekształcenia płodu oraz urazy oczu, które w skrajnych przypadkach mogą prowadzić do utraty wzroku.
Oparzenia stają się widoczne dopiero 15-120 minut po zetknięciu skóry z barszczem Sosnowskiego, zatem nieświadome zagrożenia osoby często narażają się na długotrwały kontakt z rośliną. Powstają pod wpływem promieni UV, które inicjują zachodzącą w skórze reakcję chemiczną, więc dolegliwości pojawiają się szybciej podczas słonecznej pogody. Oparzeniom towarzyszy powstawanie blizn, a przy braku odpowiedniego leczenia może dojść do amputacji poparzonych kończyn. Reakcja jest silniejsza w wysokich temperaturach i przy dużej wilgotności powietrza oraz w wypadku silnego pocenia się. Objawy w postaci zaczerwienienia skóry i pęcherzy z płynem surowiczym nasilają się w ciągu 24 godzin, a stan zapalny zwykle utrzymuje się około 3 dni. Po tygodniu miejsca podrażnione ciemnieją, ale przebarwienia mogą utrzymywać się nawet kilka miesięcy, a ich wrażliwość na promienie UV nawet przez kilka lat.
Zagrożenie także dla zwierząt
Barszcz Sosnowskiego jest także niebezpieczny dla zwierząt, zwłaszcza tych o jasnym umaszczeniu. Oparzeniom najczęściej ulegają jasne części ciała, w wypadku krów najbardziej narażone są wymiona, a u psów – okolice nosa. U krów, które zjedzą surowe liście barszczu Sosnowskiego występują poparzenia układu pokarmowego i krwawe biegunki. Zatrucia obserwowano również u owiec.
Szukasz chwili wytchnienia? Zrób sobie przerwę i włącz Radio Pogoda!
Przeczytaj też:
- Barszcz Sosnowskiego poparzył dwulatkę
- Rdestowiec ostrokończysty: Dlaczego jest groźny? Zwalczanie
- Syrop z mniszka: Jak zrobić? Jakie ma właściwości?
- Sok z brzozy: Na co pomaga? Jak go zrobić?
- Sok z selera – właściwości, jak stosować
- Syrop i sok z pokrzywy – jak zrobić? [PRZEPISY]
