Homeopatia – leczenie naturalnymi środkami

Homeopatia jest najbardziej kontrowersyjną gałęzią medycyny niekonwencjonalnej. Homeopaci leczą preparatami pochodzącymi z natury zgodnie z zasadą: podobne leczy podobne. Ma wielu gorących zwolenników i równie wielu zagorzałych przeciwników. Dowiedz się, co to jest homeopatia i jakie są jej zasady.

Homeopatia to forma medycyny niekonwencjonalnej, z której korzystają miliony ludzi na całym świecie. Jej twórcą był niemiecki lekarz Samuel Hahnemann, który w 1796 roku opublikował jej założenia. Homeopatia opiera się na zasadzie „podobne leczy podobne” (łac. similia similibus curentur). Znaczy to, iż substancja przyjmowana w małych ilościach wyleczy te same objawy, które wywołuje, jeśli jest przyjmowana w dużych ilościach. Jako przykład często podawana jest cebula – gdy ją kroimy, łzawią nam oczy i mamy katar. Objawy te łagodnieją, gdy wyjdziemy na świeże powietrze. Dlatego na przeziębienie, grypę lub alergie z łzawieniem i katarem, który łagodnieje na świeżym powietrzu, homeopaci przepisują zrobiony z cebuli lek homeopatyczny Allium cepa.

Homeopatia jest czasami stosowana także u zwierząt w leczeniu częstych dolegliwości, np.: dermatoz, problemów laktacyjnych, patologii układu mięśniowo-szkieletowego, oddechowego oraz pokarmowego.

Jak dobiera się leki

Leki homeopatyczne dobiera się dla każdego pacjenta indywidualnie na podstawie szczegółowego wywiadu i badania lekarskiego. Ważne są aktualne dolegliwości i wcześniej przebyte choroby, a także informacje na temat psychiki pacjenta, jak lęki, sny, upodobania, zainteresowania. Wywiad obejmuje także preferencje żywieniowe, traumatyczne zdarzenia w życiu pacjenta, choroby występujące u przodków, rodzaj pracy itp. Według homeopatów, dokładna analiza pacjenta pozwala znaleźć przyczynę jego choroby i dobrać odpowiedni lek.

Leki homeopatyczne – jak powstają

Homeopatia wykorzystuje w swoich preparatach substancje pochodzenia zwierzęcego, roślinnego, mineralnego i syntetycznego, np. Arsenicum (tlenek arsenu), Natrum muriaticum (chlorek sodu), Lachesis muta (jad węża groźnicy niemej), Opium, Thyroidinum (hormon tarczycy), Sepia officinalis (jad pszczoły miodnej).

W ich produkcji homeopaci stosują metodę nazywaną dynamizacją lub potencjalizacją. Polega ona na rozcieńczaniu substancji wyjściowej alkoholem lub wodą destylowaną (zwykle 1:10 lub 1:100), a następnie dziesięciokrotnym energicznym uderzaniu o elastyczne ciało w procesie nazywanym succussion. Nierozpuszczalne substancje, takie jak kwarc czy muszle ostryg, są przygotowywane przez ucieranie ich z laktozą.

Początkowo rozcieńczenie przeprowadzano ze względu na toksyczność wielu używanych substancji. Dopiero po jakimś czasie Hahnemann uznał, że dzięki rozcieńczaniu, czyli specjalnemu procesowi wzmacniania lub „dynamizacji”, „duchowa moc ukryta w wewnętrznej istocie leków” stanie się skuteczna.

Stosuje się także, chociaż bardzo rzadko, tzw. leki miazmatyczne, otrzymywane ze zmienionych chorobowo miejsc w następstwie takich chorób, jak: świerzb, rzeżączka, kiła, gruźlica czy nowotwór. Używa ich się w bardzo wysokich potencjach, niezawierających ani jednej molekuły materiału wyjściowego.

Rodzaje preparatów

Preparaty stosowane doustnie:

• krople (roztwory wodno-alkoholowe)
• tabletki,
• granulki, globulki – zwykle stosuje się je podjęzykowo.

Preparaty stosowane zewnętrznie:

• maści, kremy, żele, emulsje,
• wcierki (tinktury do nacierania),
• krople do oczu,
• czopki.

Homeopatia a medycyna konwencjonalna

Homeopatia nie koliduje z medycyną konwencjonalną i powinna być traktowana jako leczenie uzupełniające, a nie jako alternatywa. Według homeopatów terapie homeopatyczne i konwencjonalne można stosować równolegle. Homeopaci zwracają też uwagę, że metodą tą można leczyć wszystkie choroby, ale homeopatia nie zastąpi ratownictwa medycznego, intensywnej terapii czy chirurgii. W tych przypadkach może pełnić tylko funkcje pomocniczą.

Regulacje prawne

W zależności od kraju homeopatia podlega różnym regulacjom. W wielu państwach preparaty homeopatyczne można sprzedawać wyłącznie w aptekach, a homeopatię praktykować mogą wyłącznie lekarze. Tak jest np. we Francji, Niemczech, Hiszpanii, we Włoszech i w Brazylii, chociaż we Francji leki homeopatyczne mogą przepisywać również położne, a w Niemczech także inni pracownicy służby zdrowia.

W Polsce na wydziałach lekarskich nie ma zajęć z homeopatii, nie ma też takiej specjalizacji lekarskiej. Fakultety z homeopatii są jedynie na wydziałach farmaceutycznych. Preparaty homeopatyczne nie są refundowane przez Narodowy Fundusz Zdrowia, są jednak są dopuszczone do obrotu. W przeciwieństwie do leków konwencjonalnych w wypadku preparatów homeopatycznych nie są wymagane żadne badania kliniczne. Według Naczelnej Izby Lekarskiej homeopatia nie jest metodą naukową i lekarze nie powinni takich środków przepisywać.

Homeopatia na świecie

Homeopatia należy do najczęściej stosowanych form medycyny niekonwencjonalnej. Szacuje się, że w Wielkiej Brytanii homeopatię praktykuje około 1000 lekarzy i blisko 1500 osób bez żadnego wykształcenia medycznego. We Francji jest ponad 10 tys. lekarzy homeopatów, podobna ich liczba pracuje w Niemczech, ale 60 tys. niemieckich lekarzy regularnie przepisuje leki homeopatyczne. W USA w 2011 roku leki homeopatyczne stosowało 6 milionów osób. Badanie z 2014 roku wykazało, że 60 procent Niemców stosowało preparaty homeopatyczne. Na leki homeopatyczne w tym roku Niemcy wydali około 650 milionów euro.

Co ciekawe, znany niemiecki lekarz sportowy Hans-Wilhelm Müller-Wohlfahrt, wieloletni lekarz drużyny FC Bayern Monachium i reprezentacji Niemiec w piłce nożnej, w wywiadzie dla „Der Spiegel” (nr 18 z 27 kwietnia 2019) powiedział, że od początku swojej działalności w medycynie sportowej leczy wyłącznie środkami homeopatycznymi i biologicznymi. Stwierdził, że nie wie, czy reprezentacja Niemiec wierzy w homeopatię, ale zawodnicy wiedzieli, jakimi preparatami ich leczył.

Kontrowersje

Medycyna naukowa odrzuca homeopatię jako leczenie farmakologicznie nieskuteczne, a w niektórych przypadkach nawet ryzykowne. W procesie dynamizacji substancję pierwotną wielokrotnie się rozcieńcza aż produkt końcowy jest chemicznie nie do odróżnienia od rozcieńczalnika.

Organizacje zdrowotne w wielu krajach, jak National Health Service UK, American Medical Association, Federation of American Societies for Experimental Biology czy National Health and Medical Research Council of Australia opublikowały raporty stwierdzające, że nie ma formalnego odtwarzalnego dowodu ani akceptowalnego naukowego uzasadnienia skuteczności homeopatycznych produktów leczniczych, które wykraczałoby poza efekt placebo. Francuska Académie Nationale de Médecine zaleca zaprzestanie wspierania homeopatii, ponieważ jest to metoda bez podstaw naukowych. W 2017 r. Rada Naukowa Europejskich Akademii Nauk stwierdziła, że nie ma solidnych dowodów na skuteczność produktów homeopatycznych w leczeniu chorób, a nawet zapobieganiu im, chociaż czasami osiąga się efekt placebo. W Wielkiej Brytanii The British Medical Association domagało się całkowitego zaprzestania refundacji leków homeopatycznych, natomiast od 2021 roku nie będą one refundowane we Francji.