Dna moczanowa – jak się objawia i jak ją leczyć?

Dna moczanowa, inaczej podagra, skaza moczanowa lub artretyzm, to rodzaj zapalenia stawów, który objawia się obrzękiem i atakami silnego bólu zajętych stawów. Sprawdź, co ją wywołuje i jak się ją leczy.

Dna moczanowa jest to forma zapalenia stawów, wywołana przez odkładające się w nich kryształy kwasu moczowego. Najczęściej dotyka stawu u podstawy dużego palca stopy – wtedy jest nazywana podagrą, ale może lokalizować się także w nadgarstkach, dłoniach, kolanach, kostkach i stopach. Chorobę tę charakteryzuje intensywny ból w stawie, któremu może towarzyszyć obrzęk, zaczerwienienie i ograniczenie ruchomości.

Artretyzm dotyka ok. 1-2% ludzi i odsetek ten rośnie w ostatnich dekadach. Wzrost może być spowodowany zwiększającą się długością życia, zmianami w sposobie odżywiania i chorobami cywilizacyjnymi, takimi jak cukrzyca, miażdżyca i choroby sercowo-naczyniowe.

Dna moczanowa – objawy

Dna objawia się nagłym, silnym bólem w stawie. W ponad 50% przypadków jest to staw śródstopno-paliczkowy palucha, ale choroba może atakować również inne stawy stóp, dłoni, nadgarstków, łokci lub kolan. Skóra wokół chorego przegubu jest gorąca, opuchnięta i zaczerwieniona. Ból zazwyczaj pojawia się w nocy, najsilniejszy jest po przebudzeniu, a w ciągu dnia nieco się zmniejsza. Niekiedy towarzyszy mu wysoka gorączka. Atak artretyzmu trwa od 5 do 7 dni, po czym ustępuje, nawet jeśli nie był leczony.

Ustąpienie bólu po ataku dny nie oznacza, że choroba została wyleczona.

Kiedy do lekarza

Pacjenci z aretretyzmem powinni być pod opieką reumatologa. Nieleczona dna moczanowa może doprowadzić do trwałego uszkodzenia stawów.

Pilnego kontaktu z lekarzem wymagają nasilające się dolegliwości bólowe stawu w połączeniu z bardzo wysoką gorączką i złym samopoczuciem lub utratą apetytu.

Diagnozowanie artretyzmu

Atak dny moczanowej daje podobne objawy jak inne choroby stawów, czyli septyczne zapalenie stawów, dna rzekoma i reumatoidalne zapalenie stawów. Lekarz musi zebrać wywiad na temat diety, stylu życia i spożywania alkoholu przez pacjenta. Kilkukrotnie bada się stężenie kwasu moczowego w surowicy krwi- zwykle w czasie ataku dny moczanowej ulega podwyższeniu, chociaż zdarza się, że jest w normie.

Niekiedy do postawienia ostatecznej diagnozy konieczne jest zbadanie mazi pobranej z zajętego stawu pod kątem obecności kryształów kwasu moczowego.

Leczenie zmniejszające ból i obrzęk

Leczenie napadu dny moczanowej zwykle trwa około 1-2 tygodni i opiera się na stosowaniu niesteroidowych leków przeciwzapalnych (takich jak ibuprofen czy diklofenak) z kolchicyną, którą lekarz przepisuje na recepcie. W wypadku stwierdzenia przeciwwskazań do stosowania tych leków lub utrzymywania się objawów mimo leczenia, lekarz może zalecić terapię steroidami – doustnie lub w postaci iniekcji dostawowej.

Dodatkowo ulgę przynosić może:

• odpoczywanie z uniesioną kończyną,
• schładzanie chorego stawu (20-minutowe okłady z lodu zawiniętego w ręcznik),
• picie dużej ilości wody,
• nieprzykrywanie bolącego stawu w nocy,
• unikanie nacisku na staw.

Leczenie zapobiegające nawrotom dny

Napady dny mogą powracać co kilka miesięcy lub lat. Jeśli nie jest wdrożone leczenie przyczyn artretyzmu, ataki mogą pojawiać się częściej, a także może dojść do trwałego uszkodzenia stawów.

U osób, które mają wysoki poziom kwasu moczowego we krwi, konieczne może być zastosowanie leku zmniejszającego stężenie kwasu moczowego. Preparaty te powinno się przyjmować regularnie, nawet jeśli nie występują już objawy.

Aby zapobiec nawrotom ataków dny, warto wprowadzić zmiany w stylu życia:

• utrzymywać prawidłową wagę,
• stosować zdrową, zbilansowaną dietę,
• unikać w diecie podrobów, takich jak nerki czy wątroba, oraz owoców morza,
• ograniczyć spożycie alkoholu,
• przyjmować dużo płynów, unikać odwodnienia,
• wystrzegać się tłustych potraw,
• ograniczyć spożywanie słodkich napojów i przekąsek,
• utrzymywać regularną aktywność fizyczną, ale bez bardzo intensywnych ćwiczeń i bez wywierania dużego nacisku na stawy,
• zaprzestać palenia papierosów,
• dostarczać organizmowi odpowiedniej ilości witaminy C w pożywieniu, ewentualnie suplementować witaminę C w porozumieniu z lekarzem.

Co może wywołać atak artretyzmu

• choroba z wysoką gorączką,
• nadużycie alkoholu lub spożycie bardzo obfitego tłustego posiłku,
• odwodnienie organizmu,
• uraz stawu,
• przyjmowanie niektórych leków.

Dna moczanowa – czynniki ryzyka

• obciążenie rodzinne,
• płeć i wiek – artretyzm częściej występuje u mężczyzn w średnim i starszym wieku, rzadziej u kobiet, niemal wyłącznie po menopauzie,
• nadwaga,
• spożywanie alkoholu,
• przyjmowanie niektórych leków na nadciśnienie, szczególnie moczopędnych
• wysoki poziom cholesterolu,
• wysokie ciśnienie krwi,
• problemy z nerkami,
• choroba zwyrodnieniową stawów,
• cukrzyca,
• uraz lub operacja stawu.

Dna moczanowa – powikłania

Nieleczone, powtarzające się napady dny moczanowej mogą doprowadzić do przekształcenia się choroby w formę przewlekłą – dnawego zapalenia stawów. Kryształki kwasu moczowego odkładające się w tkankach stawowych powodują trwałe zniekształcenia i w efekcie niesprawność stawów. Objawy bólowe występują wówczas stale, chociaż zwykle w mniejszym nasileniu.

Kwas moczowy może odkładać się również w innych miejscach w organizmie – w nerkach, wywołując objawy kamicy, a także w tkankach miękkich, w postaci guzków dnawych. Najczęściej pojawiają się one na małżowinach usznych i w okolicy stawów kończyn, np. na łokciu i w okolicach ścięgna Achillesa. Guzki wzrastają do różnych rozmiarów i jeśli są małe, najczęściej nie powodują dolegliwości. Niektóre jednak mogą osiągać wielkość kurzego jajka, wtedy często uciskają nerwy lub ograniczają ruchomość stawów i konieczne może być ich operacyjne usunięcie.

Przeczytaj też: Kwas moczowy – badanie krwi – norma