Zakrzepica żył głębokich – objawy, przyczyny, czynniki ryzyka

Zakrzepica żył głębokich to stan chorobowy polegający na powstaniu zakrzepu w żyłach głębokich najczęściej kończyn dolnych, rzadziej górnych. Choroba ta może mieć poważne następstwa, nawet zakończone zgonem.

Co to jest zakrzepica żył głębokich

Zakrzepica żył głębokich jest obok zatorowości płucnej jedną z postaci żylnej choroby zakrzepowo-zatorowej. Szacuje się, że rocznie w Polsce występuje ok. 57 tys. przypadków zakrzepicy żył głębokich oraz 36 tys. przypadków zatorowości płucnej. Gdy wszystko przebiega prawidłowo, krew, która transportuje dwutlenek węgla i niepotrzebne składniki z tkanek, płynie do naczyń żylnych, które łączą się w coraz większe żyły, aż w postaci żyły głównej dolnej oraz górnej uchodzą do serca. Zdarza się jednak, że w żyle wytworzy się zakrzep. Do jego powstania prowadzą czynniki tzw. triady Virchowa.

Triada Virchowa

  • zwolnienie przepływu krwi (na przykład na skutek unieruchomienia kończyny po złamaniu lub ucisku żyły)
  • zaburzenie równowagi między czynnikami prozakrzepowymi a czynnikami przeciwzakrzepowymi na korzyść tych pierwszych (trombofilie wrodzone i nabyte)
  • uszkodzenie ściany naczyniowej (na przykład w wyniku urazu lub mikrourazów podczas operacji kończyny dolnej).

Czym grozi zakrzepica żył głębokich

Zakrzepica żył głębokich często ma bardzo poważne następstwa, istotne jest więc zdiagnozowanie i leczenie tego schorzenia. Wolny fragment zakrzepu może oderwać się i razem z krwią dostać się do prawego przedsionka, prawej komory i dalej rozgałęzień tętnicy płucnej. Jeśli zakrzep jest duży, może zaklinować się w przedsionku lub komorze i spowodować nagły zgon. Z kolei mniejsze zakrzepy mogą zatkać naczynia krążenia płucnego, doprowadzając do zatorowości płucnej. W bardzo rzadkich przypadkach może także prowadzić do udaru mózgu.

Objawy zakrzepicy żył głębokich kończyny dolnej

  • pulsujący lub skurczowy ból w jednej nodze zwykle łydki lub w uda
  • obrzęk łydki lub całej kończyny zwykle jednostronny
  • bolesność uciskowa, niekiedy z bólem kończyny również w spoczynku
  • ciepła skóra wokół bolesnego obszaru
  • obrzęk żył, które są twarde lub bolesne podczas ich dotykania, poszerzenie żył powierzchownych utrzymujące się przy uniesieniu kończyny pod kątem 45°
  • czasem stan podgorączkowy lub gorączka.

Uwaga! Symetryczne obrzęki łydek, nasilające się pod koniec dnia występują w żylakach, niewydolności krążenia, czy nadciśnieniu tętniczym.

Objawy zakrzepicy żył głębokich kończyny górnej

ból, obrzęk i zasinienie ręki, które mogą powstać w wyniku

  • urazu,
  • przeciążenia,
  • dużego wysiłku fizycznego,
  • utrzymywania ręki przez długi czas w przymusowym ułożeniu.

Jeśli masz te objawy, zgłoś się do lekarza. Jeśli oprócz bólu kończyny i obrzęku odczuwasz duszność i ból w klatce piersiowej, wezwij pogotowie lub udaj się na szpitalny oddział ratunkowy (SOR).

Czynniki ryzyka

  • wiek powyżej 40 lat (ryzyko wzrasta z wiekiem),
  • otyłość (BMI >30 kg/m2),
  • wcześniej przebyta żylna choroba zakrzepowo-zatorowa,
  • żylaki kończyn dolnych u osób w wieku poniżej 60 lat, zwłaszcza poniżej 45 lat,
  • palenie tytoniu
  • urazy – zwłaszcza wielonarządowe lub złamania miednicy, kości udowej lub innych kości długich kończyn dolnych,
  • długotrwałe unieruchomienie, np. z powodu opatrunku gipsowego unieruchamiającego dwa sąsiednie stawy, niedowładu,
  • udar mózgu powodujący niedowład kończyny dolnej,
  • lot samolotem trwający powyżej 4 godzin, długa podróż w pozycji siedzącej, np. autokarem, zwłaszcza jeśli pasażer śpi w pozycji siedzącej,
  • niewydolność serca,
  • niewydolność oddechowa,
  • ucisk na naczynia żylne, np. wywołany guzem, krwiakiem czy ciążą,
  • nowotwory złośliwe,
  • trombofilia wrodzona lub nabyta,
  • przypadki żylnej choroby zakrzepowo-zatorowej występujące w rodzinie,
  • duże stężenie estrogenów, np. w czasie ciąży i połogu, podczas stosowania hormonalnej terapii zastępczej, antykoncepcji hormonalnej, leczenia estrogenami,
  • stany zapalne,
  • wysoka gorączka,
  • odwodnienie,
  • sepsa,
  • ostra obłożna choroba leczona zachowawczo, np. ciężkie zapalenie płuc,
  • choroby autoimmunologiczne,
  • zespół nerczycowy.

Co warto wiedzieć o zakrzepicy żył głębokich

Czy osoby otyłe są bardziej narażone na zakrzepicę żył głębokich?

Tak, BMI powyżej 30 0 kg/m2 zwiększa ryzyko powstawania zakrzepów w żyłach głębokich.

Czy kobiety będące w ciąży lub połogu są obarczone zwiększonym ryzykiem zakrzepicy żył głębokich?

Tak, podczas całej ciąży jest zwiększone ryzyko powstawania zakrzepów w żyłach głębokich, które rośnie jeszcze w okresie połogu.

Czy w czasie długich podróży jesteśmy narażeni na powstanie zakrzepów w żyłach głębokich?

Tak, na przykład w czasie lotu samolotem trwającego powyżej 4 godzin lub długiej podróży autokarem, zwłaszcza jeśli pasażer śpi w pozycji siedzącej i długo pozostaje w bezruchu.

Dodaj komentarz Anuluj pisanie odpowiedzi