Dziś tłusty czwartek

Tłusty czwartek – jedyny dzień w roku, kiedy można zjeść tyle pączków, ile się chce. Jest nawet przesąd, że ten kto nie zje tego dnia ani jednego pączka, temu nie będzie się powodzić przez cały rok. Skąd się wzięło to ukochane święto łasuchów? Kiedy wypada w tym roku?

Tłusty czwartek to tradycyjne święto ruchome obchodzone w krajach chrześcijańskich – jego data jest ściśle związana z Wielkanocą. Wypada pomiędzy 29 stycznia a 4 marca. Rozpoczyna ostatni tydzień karnawału, dokładnie 52 dni przed Wielkanocą. Pierwszy wtorek po nim to ostatki, czyli ostatni dzień karnawału, a pierwsza środa to Środa Popielcowa, czyli początek Wielkiego Postu. W 2021 roku wypada 11 lutego.

Kiedy wypada tłusty czwartek w poszczególnych latach:

Rok	Kiedy wypada tłusty czwartek
2021	11 lutego
2022	24 lutego
2023	16 lutego
2024	8 lutego
2025	27 lutego
2026	12 lutego
2027	4 lutego
2028	24 lutego
2029	8 lutego

W tłusty czwartek nie tylko pączki

W Polsce najczęściej w tłusty czwartek objadamy się pączkami i faworkami, w zależności od regionu zwanymi też chrustem lub chruścikami. Jest nawet stare polskie przysłowie związane z tym świętem i pączkami:

„Powiedział Bartek, że dziś tłusty czwartek, a Bartkowa uwierzyła, dobrych pączków nasmażyła”.

Dawniej jadano pączki nadziewane słoniną, boczkiem i mięsem, które obficie zapijano wódką. Dopiero w XVI wieku pojawił się zwyczaj jedzenia słodkich pączków. W niektórych pączkach ukrywano wtedy orzeszki lub migdały – trafienie na pączka z takim nadzieniem zwiastowało dostatek i powodzenie.

Zygmunt Gloger w „Roku polskim w życiu, tradycji i pieśni” pisał: „Tłusty czwartek jest dniem uprzywilejowanym w Polsce do biesiad zapustnych, na których muszą być u możniejszych pączki i chrust, czyli faworki, chruścik, a u ludu reczuchy, pampuchy itd.”.

Ostatni czwartek przed Środą Popielcową, czyli ostatni czwartek karnawału, świętuje się w krajach chrześcijańskich, chociaż jada się różne potrawy, np. w Hiszpanii w zależności od regionu typowym daniem na ostatni czwartek karnawału może być na przykład ziemniaczany omlet, chlebek z jajkiem w środku, a także kiełbaski, kaszanki czy boczek.

W Niemczech z kolei czwartek przed Środą Popielcową był ostatnim dniem uboju i przyrządzania mięsa przed Wielkim Postem. Był to czas wielkiego obżarstwa, bo trzeba było zdążyć zjeść ubite mięso przed postem. Poza mięsem oczywiście w tłusty czwartek w Niemczech, podobnie jak w Polsce, jada się także przeróżne słodkości smażone na głębokim tłuszczu, w tym pączki.

Zabawy w ostatni czwartek karnawału

„Przez nikogo atoli tłusty czwartek nie był obchodzony tak uroczyście, jak w Krakowie przez przekupki, u których ten dzień nosi nazwę Combru. W książce pod tytułem »Gregoryanki«, wydanej r. 1600, jest opis tych scen, które przekupki krakowskie w tłusty czwartek wyprawiały, w tak zwany Babski Czomber. W dniu tym otyłe baby straganne, podzielone na roty, schodziły się z różnych ulic w rynek krakowski i naprzeciw orła rozpoczynały wesoły taniec, śpiewając pieśni combrowe” – pisał o zabawach urządzanych przez krakowskie przekupki Zygmunt Gloger w „Roku polskim w życiu, tradycji i pieśni”.

Jak mówi legenda, Comber to nazwisko burmistrza Krakowa z XVII wieku, który był bardzo surowy dla kramarek handlujących na krakowskim rynku. Nielubiany Comber zmarł w tłusty czwartek, więc przekupki w każdą rocznicę jego śmierci urządzały huczne zabawy i tańce.

Zwyczaj zabaw czy wieczorków tanecznych urządzanych w ostatni czwartek karnawału przez lata był u nas kultywowany, o czym świadczą poniższe afisze.

Przeczytaj też:

Pączki doskonałe – przepis według kucharki szlacheckiej

Tłusty czwartek: Pączki i faworki – ile mają kalorii?

Faworki, czyli chrust – XIX-wieczny przepis krok po kroku