Poziom cukru we krwi. Jak czytać wyniki?

Prawidłowe stężenie glukozy w osoczu krwi żylnej pobranej na czczo wynosi od 70 do 99 mg/dl. Dowiedz się, kiedy i jak bada się poziom cukru we krwi i dlaczego regularne badanie poziomu glikemii jest takie ważne.

Poziom cukru (lub inaczej glukozy) we krwi, czyli glikemii, wykonuje się najczęściej w celu zdiagnozowania lub monitorowania cukrzycy. Osoby zdrowe powinny kontrolować poziom cukru podczas rutynowych badań, najlepiej raz w roku.

Dlaczego badanie poziomu cukru we krwi jest ważne?

Niemal co dziesiąty dorosły Polak ma zdiagnozowaną cukrzycę. Wg raportu NFZ opublikowanego w 2019 roku w ciągu pięciu lat – od 2013 do 2018 roku – liczba zdiagnozowanych dorosłych chorych na cukrzycę typu 2 wzrosła o 13,7% – do 2,86 mln osób. Wśród chorych przeważają osoby w wieku powyżej 55 lat. Rozwojowi cukrzycy typu 2 sprzyjają otyłość, zwłaszcza brzuszna, i niska aktywność fizyczna.

Regularne badanie poziomu glukozy we krwi pozwala na wczesne wykrycie cukrzycy, a także na kontrolę poprawności leczenia, co zapobiega rozwojowi choroby i wystąpienia groźnych powikłań, takich jak retinopatia cukrzycowa, niewydolność nerek, choroba niedokrwienna serca, udar mózgu. W 2018 r. przeprowadzono w Polsce 8,7 tys. amputacji stopy lub części nogi z powodu powikłań związanych z cukrzycą. Co ważne, wg danych NFZ, 37% pacjentów w roku poprzedzającym amputację nie miało udzielonego żadnego świadczenia medycznego z powodu cukrzycy, czyli albo osoby te się nie badały i wcześniej nie zdiagnozowano u nich cukrzycy, albo się nie leczyły.

Jak się bada stężenie cukru we krwi

W dni poprzedzające każde badanie stężenia glukozy we krwi pacjent powinien stosować swoją normalną, codzienną dietę, ze zwykłą zawartością węglowodanów – jeżeli w przeddzień badania zje np. dużą ilość słodyczy, mimo że normalnie tego nie robi – wynik może być zawyżony. Pacjent powinien wypoczęty, po przespanej nocy i mieć pobieraną krew w pozycji siedzącej lub leżącej po 15-minutowym odpoczynku, ponieważ wysiłek fizyczny i stres obniżają poziom cukru we krwi i wynik badania mógłby być niemiarodajny.

Badanie glikemii na czczo

Badanie to przeprowadza się z osocza krwi pobranej z żyły łokciowej na czczo, 8-14 godzin po spożyciu ostatniego posiłku, ale przed pobraniem krwi do analizy można pić wodę. Wynik badania najczęściej otrzymuje się następnego dnia. Sprawdź w poniższej tabeli, jak klasyfikowane są wyniki badania poziomu glukozy z osocza krwi żylnej na czczo.

Tabela interpretacji wyników badania poziomu glukozy w osoczu z krwi żylnej na czczo

Stężenie glukozy w osoczu z krwi żylnej na czczoInterpretacja wyniku
70–99 mg/dl (3,9-5,5 mmol/l)prawidłowy poziom glukozy na czczo
100–125 mg/dl (5,6 do 6,9 mmol/l)nieprawidłowy poziom glukozy na czczo
(stan przedcukrzycowy)
126 mg/dl (7,0 mmol/l) lub więcej jeżeli wynik przekroczy tę wartość w dwóch badaniach
przeprowadzonych w dwóch różnych dniach, to
diagnozuje się cukrzycę

Jeśli poziom cukru w osoczu krwi żylnej jest niższy niż 70 mg/dl, mamy do czynienia z niedocukrzeniem, czyli hipoglikemią.
Jeśli stężenie cukru we krwi przekracza 99 mg/dl, możemy mówić o hiperglikemii.
Jeżeli otrzymany wynik przekracza 100 mg/dl, to powinno się przeprowadzić doustny test tolerancji glukozy (OGTT).

Doustny test tolerancji glukozy

Badanie to przeprowadza się z osocza krwi pobranej z żyły łokciowej na czczo, 8-14 godzin po spożyciu ostatniego posiłku. Przed pobraniem krwi do analizy można tylko pić wodę. Badanie trwa ponad dwie godziny:

  • najpierw pobiera się pierwszą próbkę krwi na czczo,
  • następnie w ciągu 5 minut pacjent wypija roztwór glukozy (75 g glukozy rozpuszczonej w 250-300 ml wody),
  • po wypiciu roztworu glukozy pacjent przez 120 minut pozostaje w pozycji siedzącej. W tym czasie nie wolno nic pić ani jeść, spacerować, podejmować żadnego wysiłku fizycznego ani palić tytoniu,
  • po 2 godzinach pobierana jest druga próbka krwi.
Tabela interpretacji wyników badania poziomu glukozy w osoczu w 120. minucie doustnego testu tolerancji glukozy (OGTT)
Stężenie glukozy w osoczu z krwi żylnej
w 120. minucie doustnego testu tolerancji glukozy
Interpretacja wyniku
poniżej 140 mg/dl (poniżej 7,8 mmol/l)prawidłowa tolerancja glukozy
140-199 mg/dl (7,8-11,1 mmol/l)nieprawidłowa tolerancja glukozy
(stan przedcukrzycowy)
powyżej 199 mg/dl (powyżej 11,1 mmol/l)diagnozowana jest cukrzyca

Osoby, u których wyniki badań wskazały na stan przedcukrzycowy, powinny być pod opieką lekarza rodzinnego, a także co roku powtarzać badanie OGTT.

Osoby, u których stwierdzono cukrzycę, powinny jak najszybciej podjąć leczenie pod kierunkiem diabetologa.

Badanie glikemii przygodnej

Próbkę krwi do badania stężenia glukozy w osoczu krwi pobiera się w badaniu glikemii przygodnej o dowolnej porze. To badanie jest niezależne od czasu, który upłynął od ostatniego posiłku. Cukrzycę na podstawie badania glikemii przygodnej diagnozuje się, gdy:

  • poziom glukozy we krwi w badaniu glikemii przygodnej jest wyższy niż 200 mg/dl (11,1mml/l) i jednocześnie występują objawy hiperglikemii, takie jak wzmożone pragnienie, częste oddawanie moczu, osłabienie, utrata wagi ciała, lub
  • poziom glukozy we krwi w badaniu glikemii przygodnej jest wyższy niż 200 mg/dl (11,1mml/l) bez objawów hiperglikemii i i jednokrotny wynik badania (przeprowadzonego innego dnia) glikemii na czczo wyższy niż (126 mg/dl (7,0 mmol/l ).

Badanie krwi włośniczkowej (z palca)

Stężenie glukozy we krwi pobieranej z palca do badania glukometrem jest na czczo średnio o 5% większe niż we krwi żylnej. Po posiłku ta różnica zwiększa się do 10–15%.
Stężenie glukozy w pełnej krwi jest o 10–15% mniejsze od stężenia w osoczu.
Badając krew glukometrem, trzeba sprawdzić, jak jest skalibrowany glukometr – czy podaje stężenie glukozy w osoczu czy w krwi pełnej. Często glukometry starego typu podają poziom glukozy we krwi pełnej. Wówczas, aby móc porównać wynik z poziomem krwi w osoczu, należy go pomnożyć przez współczynnik 1,12.

Przeczytaj też:

Morfologia krwi – co to za badanie, jakie są normy?

Kwas moczowy – badanie krwi – norma

Badanie CRP. Kiedy się je wykonuje?

Hormony tarczycy: tyroksyna i trójjodotyronina

Poziom cukru we krwi. Jak czytać wyniki?

Limfocyty – rola w organizmie i odstępstwa od normy

Hematokryt niski i wysoki. Jak odczytać wynik badania?

Co warto wiedzieć o badaniu poziomu cukru we krwi

Co to jest glikemia?

Glikemia to stężenie glukozy we krwi.

Jaki jest prawidłowy poziom cukru we krwi na czczo?

Prawidłowy poziom cukru w osoczu krwi żylnej na czczo wynosi 70–99 mg/dl (3,9-5,5 mmol/l).

Czy stężenie glukozy we krwi pobieranej z palca jest takie samo jak we krwi żylne?

Stężenie glukozy we krwi pobieranej z palca jest na czczo średnio o 5% większe niż we krwi żylnej. Po posiłku ta różnica zwiększa się do 10–15%.

Dodaj komentarz Anuluj pisanie odpowiedzi