Na nadciśnienie tętnicze cierpi niemal co trzeci dorosły Polak, ale połowa z nich nie ma o tym pojęcia. Nadciśnienie jest główną przyczyną zgonów na świecie. Dowiedz się, jak mu zapobiegać, jak je diagnozować, a także czym grozi nieleczone nadciśnienie.
Spis treści:
- Jakie ciśnienie uważa się za prawidłowe?
- Kiedy mamy do czynienia z nadciśnieniem tętniczym?
- Jakie są objawy nadciśnienia tętniczego?
- Rodzaje nadciśnienia tętniczego
- Jakie są przyczyny nadciśnienia tętniczego?
- Jakie mogą być skutki nieleczonego nadciśnienia tętniczego?
- Jak zapobiegać nadciśnieniu?
- Czy nadciśnienie można wyleczyć?
Nadciśnienie tętnicze jest nazywane „cichym zabójcą”, bo na ogół nie powoduje żadnych objawów. Według WHO z jego powodu co roku umiera blisko 10 mln osób na świecie. Narodowy Funduszu Zdrowia podaje, że w 2018 r. było w Polsce prawie 10 mln osób z nadciśnieniem tętniczym, czyli 31,5 proc. dorosłej populacji, a na choroby układu krążenia zmarło blisko 167 tys. osób (41,5 proc. wszystkich zgonów).
Jakie ciśnienie uważa się za prawidłowe?
ciśnienie skurczowe | ciśnienie rozkurczowe | |
---|---|---|
ciśnienie prawidłowe | 120–129 mm Hg | 80–84 mm Hg |
wysokie prawidłowe ciśnienie krwi | 130–139 mm Hg | 85–89 mm Hg |
optymalne ciśnienie krwi | niższe niż 120 mm Hg | niższe niż 80 mm Hg |
Jeżeli wartości ciśnienia tętniczego skurczowego i rozkurczowego należą do różnych kategorii, przyjmuje się wyższą kategorię.
Ważne! Osoby z wysokim prawidłowym ciśnieniem krwi częściej zapadają na nadciśnienie tętnicze (zwłaszcza gdy stwierdza się je u rodziców) niż u osób z ciśnieniem prawidłowym.
Kiedy mamy do czynienia z nadciśnieniem tętniczym?
Nadciśnienie tętnicze jest chorobą charakteryzującą się ciśnieniem tętniczym, które stale przekracza 140/90 mm Hg.
Chorobę tę rozpoznaje się na podstawie kilkukrotnych pomiarów ciśnienia krwi, wykonywanych w kilkudniowych lub kilkutygodniowych odstępach.
Jakie są objawy nadciśnienia tętniczego?
Nadciśnienie tętnicze zazwyczaj rozwija się latami, nie dając żadnych objawów. Czasami pojawiają się dolegliwości, które pacjenci nie zawsze wiążą z nadciśnieniem. Należą do nich:
- bóle głowy o różnym charakterze,
- zawroty głowy,
- szumy w uszach,
- krwawienia z nosa,
- łatwe męczenie się,
- zaburzenia snu,
- nerwowość,
- duszności,
- łomotanie serca,
- bóle w klatce piersiowej,
- nudności,
- zwiększona potliwość.
Dolegliwości te mogą, chociaż nie muszą, świadczyć o nadciśnieniu tętniczym, jednak powtarzanie się choćby części z nich powinno skłonić do wizyty u lekarza.
Najprostszym sposobem wykrycia nadciśnienia jest systematyczne mierzenie ciśnienia tętniczego. Należy je przeprowadzać co najmniej raz w roku, także u osób z prawidłowym ciśnieniem.
Jednorazowe umiarkowanie podwyższone ciśnienie krwi nie musi świadczyć o nadciśnieniu tętniczym, ale powinno skłonić do wykonania dalszych pomiarów oraz zgłoszenia się do lekarza.
Rodzaje nadciśnienia tętniczego
- Nadciśnienie pierwotne – występuje u ponad 90% chorych na nadciśnienie, jego przyczyną może być dieta, stres, styl życia, czynniki genetyczne lub środowiskowe.
- Nadciśnienie wtórne – występuje u 5-10% chorych na nadciśnienie. U tych pacjentów jest ono objawem innej choroby, dotyczącej najczęściej nerek, dużych tętnic, tarczycy, przytarczyc, nadnerczy.
Jakie są przyczyny nadciśnienia tętniczego?
Do przyczyn nadciśnienia pierwotnego należą:
- Zbyt duże spożycie sodu (soli)
Dzienne zapotrzebowanie na sód wynosi około 0,5 g, natomiast maksymalne zalecane spożycie to 1,5 g sodu, co odpowiada 3,8 g soli kuchennej (ok. pół łyżeczki do herbaty). Często zapomina się, że oprócz soli, którą bezpośrednio dosypujemy do potraw, spożywa się ją choćby w pieczywie, wędlinach czy nabiale. Także najpopularniejszy konserwant, czyli benzoesan sodu, zawiera sód. Przeciętna dieta zatem zawiera blisko trzy razy sodu więcej, niż jest to zalecane. - Otyłość, zwłaszcza tzw. otyłość brzuszna (zwiększenie obwodu brzucha)
- Brak aktywności fizycznej
- Starzenie się organizmu
- Dziedziczna skłonność
Do najczęstszych przyczyn nadciśnienia wtórnego należą:
- Choroby nerek i naczyń nerkowych
- Zespół obturacyjnego bezdechu sennego
- Choroby narządów wydzielania wewnętrznego (tarczycy, rdzenia i kory nadnerczy, przysadki mózgowej, przytarczyc)
- Wady serca i dużych naczyń
- Choroby neurologiczne
- Działania niepożądane leków
Jakie mogą być skutki nieleczonego nadciśnienia tętniczego?
- Choroba wieńcowa i zawał serca
- Udar mózgu
- Niewydolność serca
- Miażdżyca naczyń obwodowych (niedokrwienie kończyn)
- Niewydolność nerek
- Otępienie
- Uszkodzenie siatkówki i pogorszenie lub utrata wzroku
Aż 40 proc. udarów związanych jest ze zbyt wysokim ciśnieniem tętniczym krwi.
Jak zapobiegać nadciśnieniu?
Nie na wszystkie czynniki wywołujące nadciśnienie mamy wpływ, np. na predyspozycje genetyczne. Bardzo często jednak przyczyną tej choroby jest nieodpowiednia dieta, stresy czy styl życia.
Aby zminimalizować ryzyko wystąpienia nadciśnienia tętniczego, warto m.in.:
- utrzymywać prawidłową wagę ciała i unikać zwłaszcza otyłości brzusznej,
- zwiększyć aktywność fizyczną – na umiarkowany wysiłek fizyczny powinno się przeznaczać co najmniej 30-45 minut dziennie, może to być np. spacer, nordic walking, jazda na rowerze czy pływanie,
- ograniczyć spożycie soli kuchennej do maksymalnie 6 g na dobę, co jest równoważnością 1 łyżeczki do herbaty, a także unikać produktów konserwowanych związkami sodu,
- rzucić palenie i ograniczyć spożywanie alkoholu,
- ograniczyć spożycie tłuszczów zwierzęcych oraz jedzenia typu fast food,
- jeść więcej warzyw, owoców i ryb,
- unikać długotrwałych stresów.
Czy nadciśnienie można wyleczyć?
Całkowite wyleczenie jest możliwe jedynie w przypadku nadciśnienia wtórnego, ponieważ można usunąć jego przyczynę.
Natomiast nadciśnienie pierwotne jest chorobą na całe życie. Odpowiednie leczenie pozwala obniżyć ciśnienie tętnicze do prawidłowych wartości, co zmniejsza ryzyko wystąpienia powikłań do takiego poziomu jak u osób zdrowych. Dlatego w żadnym wypadku nie wolno odstawiać leków, gdy ciśnienie się unormuje. Unormowanie się ciśnienia znaczy tylko tyle, że działają zastosowane leki, a nie że choroba ustąpiła. Odstawienie leków może spowodować gwałtowny wzrost ciśnienia.
Co warto wiedzieć o nadciśnieniu tętniczym
Jakie są objawy nadciśnienia tętniczego?
Nadciśnienie tętnicze jest nazywane „cichym zabójcą”, bo na ogół nie powoduje żadnych objawów.
Kiedy mamy do czynienia z nadciśnieniem tętniczym?
O nadciśnieniu tętniczym mówimy, gdy ciśnienie tętnicze stale przekracza 140/90 mm Hg. Diagnozuje się je na podstawie kilku pomiarów ciśnienia krwi wykonywanych w kilkudniowych lub kilkutygodniowych odstępach.
Czy nadciśnienie pierwotne można wyleczyć?
Nadciśnienie pierwotne jest chorobą na całe życie. Odpowiednie leczenie pozwala obniżyć ciśnienie tętnicze do prawidłowych wartości, co zmniejsza ryzyko wystąpienia powikłań.
Szukasz chwili wytchnienia? Zrób sobie przerwę i włącz Radio Pogoda!